Απόφαση της γενικής συνέλευσης μετ. φοιτητών κ΄ υπ. διδακτόρων σχετικά με τον νέο νόμο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (21/9/2011)
Την Τετάρτη 24/8 ψηφίστηκε επί της αρχής από τη βουλή το σχέδιο νόμου για την Ανώτατη Εκπαίδευση, που κατεδαφίζει ό,τι έχει μείνει όρθιο από το δημόσιο πανεπιστήμιο. Η κυβέρνηση με περίσσια αλαζονεία και αυταρχισμό ακολουθεί την πολιτική τακτική που έχει ήδη εφαρμόσει στην ψήφιση και την επιβολή κάθε είδους αντικοινωνικού και αντιλαϊκού μέτρου στην εποχή των μνημονίων. Οι υποθετικές διατάξεις του νέου νόμου που «διέρρεαν» όλο το χρόνο στα ΜΜΕ των «μνημονιακών» εγκάθετων μεγαλο-τηλεπαρουσιαστών, εντέλει ψηφίστηκαν μέσα στο καλοκαίρι και κατά την διάρκεια εξεταστικών περιόδων έτσι ώστε να υπάρξουν όσο το δυνατό πιο ασθενείς αντιδράσεις, απέναντι στην υλοποίηση του αφανισμού του δημοσίου πανεπιστημίου.
Ο νέος νόμος αποτελεί την επιτομή μιας σειράς αποπειρών που έγιναν τα τελευταία 30 χρόνια, από όλες τις κυβερνήσεις και τους εκάστοτε υπουργούς παιδείας, για «μεταρρυθμίσεις» στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Όλες οι «μεταρρυθμίσεις» αυτές είχαν σαν κύριο στόχο την μετατροπή των πανεπιστημίων σε βιομηχανίες παραγωγής ενός καταρτισμένου επιστημονικού εργατικού δυναμικού, το οποίο θα είναι πιστοποιημένο βάση ιδιωτικό-οικονομικών κριτήριων. Ενός εργατικού δυναμικού χωρίς σαφώς ορισμένο επιστημονικό αντικείμενο, το οποίο θα στερείται καθολικής μορφώσεως και θεωρητικής επάρκειας πάνω στη δουλεία του, δεν θα έχει λόγο πάνω σε αυτό που παράγει, θα είναι ευέλικτο εργασιακά και θα αδυνατεί να εγείρει διεκδικήσεις για αξιοπρεπή εργασία, ασφάλεια και διαβίωση. Ο απόφοιτος-εργαζόμενος αυτών των «μεταρρυθμισμένων-εκσυγχρονισμένων» πανεπιστημίων είναι η σημαντικότερη θεραπεία της ανάγκης μείωσης των εξόδων παραγωγής των μονοπωλίων καθώς είναι φθηνός και αναλώσιμος. Όλα αυτά εξηγούν την «προοδευτική» συναίνεση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ και λοιποί παρατρεχάμενοι προκειμένου να ψηφιστεί ο νέος νόμος-έκτρωμα για τα πανεπιστήμια.
Οι σημαντικότερες αλλαγές που επιφέρει ο νέος νόμος μέσα από γενικόλογες και ασαφής διατάξεις εστιάζονται α) στον τρόπο διοίκησης των πανεπιστημίων, β) στην διάρθρωση των σπουδών και κατά συνέπεια στη συγκρότηση των επιστημονικών αντικειμένων, γ) στη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων και δ) στην ίδια την υπόσταση και το ρόλο φοιτητών και μελών ΔΕΠ ως μέλη της «νέας ακαδημαϊκής» κοινότητας.
Στο πεδίο της διοίκησης ο νέος νόμος θεσμοθετεί τον πλήρη ιδεολογικό και διοικητικό έλεγχο των πανεπιστημίων από την εκάστοτε κυβέρνηση. Τα πανεπιστήμια πλέον θα διοικούνται από ένα 15μελές συμβούλιο το οποίο θα αποτελείται μεταξύ των άλλων και από εξω-πανεπιστημιακές «προσωπικότητες με διακεκριμένο πολιτικό βίο» (ο καθένας μπορεί να φανταστεί ποιες θα είναι αυτές οι προσωπικότητες σε μια χώρα με βαρύ ιστορικό διαφθοράς και διαπλοκής) ενώ η φοιτητική εκπροσώπηση είναι πρακτικά ανύπαρκτη με τη διακοσμητική παρουσία ενός φοιτητή. Η εκλογή του συμβουλίου διοίκησης δεν θα γίνετε από το σύνολο της ακαδημαϊκής κοινότητας αλλά από ένα κομμάτι αυτής. Το νέο ολιγαρχικό μοντέλο διοίκησης συγκεντρώνει υπερβολικές εξουσίες καταργώντας στην πράξη το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων, διευκολύνει την αδιαφάνεια της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών πόρων και δημιούργει το προσφορότερο μέχρι τώρα περιβάλλον για την μεγέθυνση και την εδραίωση της ήδη υπάρχουσας διαπλοκής και διαφθοράς.
Όσον αφορά την διάρθρωση των σπουδών ο νέος νόμος αντικαθιστά τα τμήματα ως θεμελιώδεις μονάδες εκπαίδευσης και έρευνας πάνω σε ένα σαφές επιστημονικό αντικείμενο, από προγράμματα σπουδών πολλαπλών ταχυτήτων (ακόμα και 3-ετή ανάλογα με τη βούληση και την πολιτική του κάθε ΑΕΙ) μετατρέποντας τα πτυχία σε βεβαιώσεις παρακολούθησης κύκλων σπουδών με σκορ πιστωτικών μονάδων. Επιπλέον προβλέπει την ίδρυση μεταπτυχιακών σχολών οι οποίες θα μπορούν να οργανώνουν προγράμματα σπουδών ταχύρρυθμα και θα χρηματοδοτούνται κυρίως από δίδακτρα που θα καταβάλουν οι φοιτητές. Ειδικά για αυτές τις σχολές γίνετε ξεκάθαρο από τον τρόπο που ορίζονται στον νέο νόμο ότι πρόκειται για «ακαδημαϊκές αρπαχτές», των οποίων τα προγράμματα σπουδών θα προσφέρουν υπερ-εξειδικευμένη κατάρτιση με ημερομηνία λήξης, ενώ ταυτόχρονα θα αποφέρουν μεγάλα κέρδη σε αυτούς που τα διοργανώνουν. Με αυτό τον τρόπο αφενός μεν συντελείτε η μερική –προς το παρόν- ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων, αφετέρου δε τα πτυχία και τα διπλώματα αποκόπτονται από τα αντίστοιχα επαγγελματικά δικαιώματα αφού παύουν να αντικατοπτρίζουν με σαφή τρόπο το επιστημονικό αντικείμενο του κάθε αποφοίτου. Επιπλέον καθιστούν τον κάθε απόφοιτο ανίκανο να συσπειρωθεί γύρω από ένα κοινό σημείο αναφοράς με τους συναδέλφους του, προκειμένου να διασφαλίσει ή/και να διεκδικήσει ουσιαστικά τα εργασιακά του δικαιώματα.
Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα που θίγει ο παρόν νόμος είναι ο τρόπος χρηματοδότησης των πανεπιστημίων. Η κυβέρνηση για μια ακόμη φορά, ακολουθώντας την ίδια καταστροφική πολιτική των γενικευμένων περικοπών δημοσίων δαπανών και της κατάργησης των δημοσίων αγαθών, επιτάσσει το κλείσιμο και τη συγχώνευση σχολών καθώς και την περικοπή της χρηματοδότησής τους. Με αυτόν τον τρόπο αλλάζει καθοριστικά ο ρόλος και ο δημόσιος χαρακτήρας της εκπαίδευσης. Επί της ουσίας, μπαίνουν επιχειρηματικά κριτήρια στην χρηματοδότηση των πανεπιστημίων με βάση την αξιολόγηση (εσωτερική και εξωτερική) κρίνοντας την αποδοτικότητα των ιδρυμάτων με ανταποδοτικούς/επιχειρηματικούς όρους. Παράλληλα, η χρηματοδότηση εξαρτάται από το φοιτητικό πληθυσμό και τα επιτεύγματα των Ιδρυμάτων.
Οι παραπάνω διαρθρωτικές αλλαγές που προβλέπει ο νέος νόμος δεν θα ήταν δυνατό να εφαρμοστούν σε ένα πανεπιστήμιο το οποίο αποτελεί χώρο αμφισβήτησης, γενέτειρα κοινωνικών κινημάτων και διαμόρφωσης πολιτικών συνειδήσεων (όπως δηλαδή λειτουργούν τα σπουδαιότερα πανεπιστήμια του δυτικού κόσμου). Για το λόγο αυτό μαζί με τα παραπάνω μέτρα έρχεται και η κατάργηση του μεγαλύτερου και σπουδαιότερου αναχώματος της ελεύθερης πολιτικής δράσης, του πανεπιστημιακού ασύλου. Το πανεπιστημιακό άσυλο δεν είναι ένα άσυλο ιδεών, όπως πολύ έντεχνα αναφέρεται στο νέο νομοσχέδιο. Το άσυλο είναι από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις του φοιτητικού και λαϊκού κινήματος, μέσα από αγώνες που δόθηκαν με αίμα. Είναι κτήμα όλου του λαού και μέσα σε αυτό συντελούνται όλες οι πολιτικές και κινηματικές διεργασίες που διαμορφώνουν το έδαφος για τη διεξαγωγή γενικών συνελεύσεων, την ανάδειξη αποφάσεων που συγκρούονται με τις επιταγές της εκάστοτε κυβέρνησης και την ελεύθερη δράση και κινητοποίηση φοιτητών, μελών ΔΕΠ και εργαζομένων.
Ο νέος νόμος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση επιχειρεί να εφαρμόσει ένα μοντέλο πανεπιστημίου το οποίο υιοθετήθηκε από αρκετές χώρες (π.χ. Μεγάλη Βρετανία, Αυστραλία κ.α.) τα τελευταία 25 χρόνια αλλά κρίθηκε εκ του αποτελέσματος αποτυχημένο. Σε όσες χώρες εφαρμόστηκε, η παιδεία ιδιωτικοποιήθηκε, οι σπουδές υποβαθμίστηκαν και οι απόφοιτοι εκτός από άνεργοι ήταν και χρεωμένοι από τα φοιτητικά δάνεια (αξίζει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν αρκετοί πολίτες κατατάχθηκαν ως μισθοφόροι στον στρατό των ΗΠΑ προκειμένου να ξεχρεώσουν κάποιο φοιτητικό δάνειο). Όλα τα παραπάνω γεγονότα έχουν σημαντική συνεισφορά στις εκρήξεις οργής των φοιτητών από τη Χιλή μέχρι τη Βρετανία, την Ιταλία και την Γαλλία και έχουν κάνει ακόμα και παραδοσιακά συντηρητικούς πολιτικά κύκλους να παραδέχονται τα φοβερά κοινωνικά αδιέξοδα που προκαλεί στις λαϊκές οικογένειες το συγκεκριμένο μοντέλο εκπαίδευσης.
Τα σοβαρά προβλήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν είναι διαχειριστικά, και δεν αντιμετωπίζονται με την θεσμοθέτηση ακόμη πιο γραφειοκρατικών σχημάτων διοίκησης και με περικοπές κονδυλίων που καλύπτουν ζωτικές ανάγκες για την ουσιαστική εκπαίδευση και μόρφωση των φοιτητών. Η συνολική πολιτισμική ανάπτυξη μιας κοινωνίας, βρίσκεται σε ευθέως ανάλογη σχέση με την ουσιαστική εξέλιξη της επιστήμης από τα μέλη της και κατά συνέπεια τα ριζοσπαστικά τεχνολογικά επιτεύγματα της. Απαραίτητη προϋπόθεση για τα παραπάνω αποτελεί η καθολική μόρφωση και εκπαίδευση των μελών της έτσι ώστε αυτά να είναι σε θέση αφενός μεν να επιτελέσουν το έργο τους θεραπεύοντας τις ανάγκες της κοινωνίας (εκπαίδευση), αφετέρου δε να μπορούν να διαχειριστούν σωστά τα τεχνολογικά τους επιτεύγματα (κοινωνική-καθολική μόρφωση). Για να επιτευχθούν όλα τα παραπάνω πρέπει η κοινωνία να παρέχει στα μέλη της μέσα από τη τριτοβάθμια εκπαίδευση όλα τα μέσα εκείνα (βιβλία, συγγράμματα, Η/Υ, υποδομές, σίτιση, στέγαση κ.α.) τα οποία θα τους επιτρέψουν να ασχοληθούν με την παιδεία τους χωρίς να έχουν να αντιμετωπίσουν άμεσα προβλήματα επιβίωσης. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί μια επένδυση στρατηγικής σημασίας η οποία θα πρέπει να υλοποιείται με βάση ανθρωποκεντρικά και όχι αγορακεντρικά κριτήρια.
Ως σύλλογος μεταπτυχιακών φοιτητών, αντιλαμβανόμενοι τις σοβαρότατες και καταστροφικές συνέπειες της εφαρμογής του νέου νόμου για τα πανεπιστήμια, ζητούμε την άμεση κατάργηση των αντικοινωνικών και αντιακαδημαϊκών διατάξεων του. Συστρατευόμενοι με κάθε κομμάτι της ακαδημαϊκής κοινότητας που κινείται αγωνιστικά προς την κατεύθυνση αυτή, στηρίζουμε τις κινητοποιήσεις του ενιαίου συλλόγου προπτυχιακών φοιτητών. Η δική μας απάντηση στην πολιτική πρακτική της κυβέρνησης και του υπουργείου παιδείας είναι η διεκδίκηση ενός πραγματικά ανοικτού στην κοινωνία πανεπιστήμιου το οποίο:
- Θα λειτουργεί ανεξάρτητα από ιδιωτικοοικονομικά συμφέροντα έχοντας πάντα ως γνώμονα τη θεραπεία των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας.
- Θα υλοποιεί ενιαία και αδιάσπαστα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών μέσα από αυτοδύναμα ακαδημαϊκά τμήματα, οδηγώντας σε πτυχία με επιστημονικό και επαγγελματικό αντίκρισμα.
- Θα διαθέτει μια ανώτατη πανεπιστημιακή σχολή ανά επιστημονικό αντικείμενο καταργώντας τον κατακερματισμό πτυχίων και επαγγελματικών-εργασιακών δικαιωμάτων.
- Θα οργανώνει μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών τα οποία θα οδηγούν στην απόκτηση διδακτορικού διπλώματος, έχοντας ως στόχο οι μεταπτυχιακοί φοιτητές να χρησιμοποιήσουν δημιουργικά τη γνώση που απέκτησαν προπτυχιακά για να αναπτύξουν την επιστήμη.
- Θα υποστηρίζει ερευνητικές δραστηριότητες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας και τα αποτελέσματα των οποίων θα αποτελούν κοινωνική πνευματική ιδιοκτησία και δημόσιο αγαθό χωρίς περιορισμούς από πατέντες.
- Θα αναγνωρίζει τους ερευνητές ως εργαζόμενους και θα τους διασφαλίζει αξιοπρεπείς μισθολογικές, ασφαλιστικές και εργασιακές συνθήκες.
- Θα αντιμετωπίζει τα μέλη ΔΕΠ και το λοιπό διδακτικό προσωπικό ως λειτουργούς της εκπαίδευσης, παρέχοντας τους ουσιαστική ελευθερία επιστημονικού λόγου και σκέψης, ενώ θα διασφαλίζει παράλληλα τα εργασιακά τους δικαιώματα.
- Θα διασφαλίζει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών (πολιτικών και επιστημονικών) και ανθρώπων σε όλους τους χώρους των πανεπιστημίων, παρέχοντας ουσιαστικό άσυλο από την αυθαιρεσία, την τρομοκρατία και τον αυταρχισμό του κράτους απέναντι σε κάθε άνθρωπο ή συλλογικότητα που τολμά να ασκήσει κριτική στην πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης.
Καλούμε,
-> Όλους τους συναδέλφους σε συμμετοχή στην πανεκπαιδευτική απεργία την Πέμπτη 22/9.
